Nie od dziś wiadomo, że sukces w sporcie osiągają ludzie, którzy dbają o wszystkie możliwe szczegóły i jak najmniej pozostawiają losowi. Nasze podejście bazuje na wczesnym i systematycznym wdrażaniu elementów, które na późniejszym etapie kariery mogą być trudne do nadrobienia – podkreślają eksperci WSG Academy w obszarze przygotowania motorycznego i fizjoterapii.
Zapraszamy do lektury wywiadu z Pawłem Choduniem i Stanisławem Gadzińskim.
Czym jest obiektywizacja i dlaczego jest potrzebna już młodym zawodnikom? Dlaczego rodzic powinien zadbać, aby jego dziecko, trenujące daną dyscyplinę, przeszło obiektywizację? Jakie będą z tego korzyści?
Stanisław Gadziński: - Obiektywizacja to przedstawienie cech motorycznych zawodnika w liczbach. Umożliwia nam to na porównanie jego aktualnego stanu do norm oraz obserwowanie zmian podczas treningu. Bardzo ważnym elementem obiektywizacji - czyli potocznie mówiąc „przeglądu” zawodnika - jest znalezienie słabych punktów w ciele. Często pewne elementy – na przykład obniżona ruchomość biodra - zwiększają ryzyko urazu i wpływają negatywnie na efektywność gry.
Paweł Choduń: - Warto badać już młodych sportowców. W ten sposób szybciej możemy wykryć deficyty i asymetrie oraz poszukać odpowiedniego rozwiązania na ich zmniejszenie. Młody organizm jest często bardziej podatny na zmiany. Niech naszym przykładem będzie 10-letni sportowiec posiadający deficyt stabilności tułowia. Dzięki obiektywizacji możemy wykryć jego „problem” i nakierować trening na jego zmniejszenie – np. dodatkowe ćwiczenia korekcyjne. Po czasie, wykonując ponowną obiektywizację, możemy ocenić czy zadany trening przyniósł efekt i ewentualnie go zmienić lub rozwinąć.
SG: - Poza takimi podstawowymi dla ruchu zawodnika elementami jak mobilność czy stabilność możemy także wykonać ocenę motoryki ukierunkowanej na dyscyplinę – a więc między innymi szybkość, moc czy zwinność. Takie testy wykonywane co jakiś czas pozwalają nam śledzić rozwój sportowca oraz oceniać, które aspekty wymagają poprawy. U sportowców zawodowych obiektywizacja umożliwia bardzo ważny pragmatyzm w działaniu – a więc wykrywamy specyficzne elementy, których poprawa wpływa pozytywnie na maksymalnie jak najwięcej pozostałych. Jest to bardzo ważne, ponieważ często brakuje czasu na dodatkowy trening – dlatego znalezienie najważniejszych elementów i skupienie na nich swojej uwagi jest tak ważne.
Podstawowa wersja obiektywizacji zakłada badanie fizjoterapeutyczne i test FMS, ale można ją rozbudowywać. Jeśli rodzic uzna, że chciałby rozbudować obiektywizację podstawową, to jakie badania dodatkowe rekomendowalibyście w pierwszej kolejności i dlaczego?
PCH: - Wersja podstawowa to testy, dzięki którym możemy ocenić czy zawodnik zdrowo może uprawiać sport, jakie elementy należy poprawiać, aby zminimalizować ewentualne ryzyko kontuzji oraz gdzie i w jaki sposób powinniśmy skupić naszą pracę nad „bazą fizyczną” zawodnika. Baza fizyczna to wszystkie elementy, które pozwalają na ekonomiczne, zdrowe i wydajne uprawianie sportu. Niezależnie od dyscypliny i stażu treningowego im lepsza „baza”, tym większy potencjał zawodnika i docelowo lepsze wyniki. Znajdują się tutaj: zakresy ruchów w stawach, napięcia tkanek, stabilność kończyn, elastyczność tkanek, fundamentalne wzorce ruchowe, ekonomia oddychania, itp.
SG: - Po przejściu wersji podstawowej możemy rozbudować obiektywizację o testy specyficzne dla danej dyscypliny. Tutaj wachlarz jest szeroki i dobór zależy od wieku - u zawodników młodszych najczęściej oceniamy stabilność kończyn dolnych oraz moc obręczy; okresu w jakim zawodnik się aktualnie znajduje - przed sezonem najczęściej badamy wydolność, w trakcie sezonu możemy testować moc, siłę mięśniową oraz szybkość reakcji; i oczywiście stażu treningowego oraz potrzeb zawodnika.
Po co zawodnikowi test FMS? Czym jest i dlaczego rekomendujecie jego przeprowadzenie?
PCH: - Ocena funkcjonalna FMS pozwala nam w stosunkowo prosty sposób ocenić podstawy ruchu – a więc mobilność, stabilność i kontrolę motoryczną. Test polega na wykonaniu 7 ćwiczeń, podczas których obserwujemy jakość ruchu. Często znalezienie tzw. „słabego ogniwa” to punkt wyjścia do skutecznego treningu oraz bezpieczeństwa ruchu. Posłużmy się przykładem: wykryliśmy u młodego zawodnika, że jego stawy skokowe mają zmniejszoną ruchomość, a mięśnie tylnej strony uda są zbyt mało elastyczne. Określamy te deficyty tworząc raport z badania i rekomendujemy pracę nad danymi elementami. Często do poprawy potrzebna jest prosta, jednak regularna praca – tzw. trening korekcyjny. Zawodnik dostaje wytyczne, aby wprowadzić konkretne ćwiczenia poprawiające mobilność stawów skokowych oraz elementy zwiększające elastyczność mięśni (np. rolowanie i specyficzne ćwiczenia rozciągania dynamicznego). Wykonywane regularnie i dokładnie ćwiczenia wpływają na poprawę ruchomości stawów skokowych i elastyczności mięśni. To z kolei przekłada się bezpośrednio na umiejętność wykonania choćby przysiadu, a w konsekwencji zwiększa kompetencję ruchową, efektywność i bezpieczeństwo uprawiania sportu.
W jaki sposób pracujemy z zawodnikiem po zakończeniu obiektywizacji odbywającej się podczas pierwszych konsultacji zawodniczych w WSG Academy?
SG: - Po otrzymaniu raportu i wyniku konsultacji przez zawodnika ustalamy plan rozwoju, który może mieć wiele wariantów, począwszy od pracy raz w tygodniu do pięciu razy w tygodniu. Jest to ustalane indywidualnie, zgodnie z potrzebami oraz możliwościami zawodnika.
W jaki sposób pracujemy z zawodnikami, kiedy rodzic – po przejściu przez młodego sportowca obiektywizacji – decyduje się na kolejne konsultacje?
PCH: - Na co dzień realizujemy pracę w różnych miejscach – w zależności od specyfiki, czy też celu treningowego. Bardzo ważne dla skuteczności naszej pracy jest integrowanie kształtowanych cech motorycznych ze specyfiką warunków uprawiania danej dyscypliny – na przykład tenisa. Wówczas prowadzimy treningi zarówno na korcie, gdzie wraz z trenerami tenisa integrujemy kształtowane elementy – między innymi technikę poruszania; jak i poza kortem - na salce lub siłowni. Są to treningi korekcyjne, profilaktyczne, siłowe oraz regeneracyjne. W dodatku mamy do dyspozycji świetny obiekt do odnowy biologicznej. Dopasowujemy elementy treningu motorycznego oraz fizjoterapii indywidualnie do potrzeb i wytyczonych założeń zawodnika.
Jaka jest częstotliwość pracy z trenerem motorycznym? Jak wygląda taki cykl pracy?
SG: - Tak jak wspomnieliśmy powyżej, po przeprowadzeniu konsultacji i stworzeniu raportu ustalamy plan rozwoju zawodnika, który może mieć wiele wariantów, począwszy od pracy raz w tygodniu do pięciu razy w tygodniu. Następnie, po około 3-4 miesiącach robimy kolejną – darmową - ocenę i sprawdzamy uzyskany progres oraz ustalamy dalszy kierunek działania.
Jakie są benefity, które młody zawodnik osiągnie w stosunkowo szybkim czasie podczas pracy z trenerem motorycznym i jakie benefity można założyć, jeśli spojrzymy na tę pracę długofalowo?
PCH: - Głównymi benefitami w krótkim czasie dla młodego sportowca są poprawa regeneracji i zwiększenie mobilności – a co za tym idzie efektywności ruchu. W perspektywie długofalowej, dbając od najmłodszych lat kariery o jakość ruchu przyczyniamy się do zmniejszenia podatności na urazy, budujemy solidne fundamenty dla kształtowanych na późniejszych etapach cech kluczowych dla sportu – jak siła, szybkość czy wytrzymałość.
Czym różni się praca z młodym zawodnikiem, korzystającym z oferty WSG Baby czy WSG Kids, a zawodnikami już ukształtowanymi? Czy macie taką ofertę przemyślaną pod każdą kategorię wiekową?
PCH: - Praca u podstaw, czyli na „bazie” fizycznej, nie różni się niczym pod względem merytorycznym. Z młodszymi zawodnikami elementy pracy są wplatane w gry i zabawy tak, aby nie zanudzić naszych podopiecznych. Natomiast cały system, zgodnie z którym pracują nasi trenerzy, jest dla wszystkich zawodników taki sam pod względem jakości i najwyższych standardów pracy.
Na ile ćwiczenia z zakresu motorycznego - z Wami jako ekspertami WSG Academy - mogą pozwolić zawodnikowi "odjechać" konkurencji, być lepszym od nich na różnych obszarach?
SG: - Nie od dziś wiadomo, że sukces w sporcie osiągają ludzie, którzy dbają o wszystkie możliwe szczegóły i jak najmniej pozostawiają losowi. Nasze podejście bazuje na wczesnym i systematycznym wdrażaniu elementów, które na późniejszym etapie kariery mogą być trudne do nadrobienia.
PCH: - Aby zrobić różnicę w sporcie trzeba pracować nie tylko dużo, ale przede wszystkim mądrze. Dlatego, bazując na doświadczeniu, dopasowujemy bodźce treningowe jak najbardziej pragmatycznie – ich odpowiednie zintegrowanie w połączeniu z jakością pracy mogą przyczynić się do maksymalizacji potencjału i progresji.
Kompleksowy rozwój zawodnika proponowany przez WSG Academy to jedna z nielicznych tego typu ofert w kraju. Jakie macie doświadczenie w pracy tego typu, aby przekonać zawodników, że warto zaufać właśnie WSG Academy?
PCH: - Mamy doświadczenie w zakresie kompleksowego prowadzenia zarówno zawodników stawiających swoje pierwsze kroki w sporcie, jak i tych profesjonalnych, występujących na najwyższym poziomie rozgrywkowym w swoich dyscyplinach. Współpracujemy lub współpracowaliśmy z zawodnikami zawodowo uprawiającymi tenisa, piłkę nożną, czy siatkówkę. Wspomnę tu np. reprezentanta Polski w piłce nożnej Kamila Grosickiego, uczestniczkę turniejów wielkoszlemowych Paulę Kanię, czy sześciokrotną mistrzynię Polski, gimnastyczkę Katarzynę Jurkowską-Kowalską.
SG: - Możemy tu wskazać także drużyny reprezentacyjne i klubowe - reprezentację Polski w piłce nożnej (przygotowania do mundialu 2018 w Rosji), reprezentację Polski siatkarzy U-17 (brązowy medal na Mistrzostwach Europy w Sofii w 2019 r.), czy drużyny piłkarskie z Ekstraklasy (m.in. Lech Poznań). Nabyte przez nas na przestrzeni lat doświadczenie jest duże - teraz chcemy wykorzystać swoją wiedzę i metodykę pracy w WSG Academy. Do współpracy zapraszamy zarówno zawodników profesjonalnych, jak i tych, którzy dopiero zaczynają walkę o spełnienie sportowych marzeń.
Paweł Choduń – koordynator WSG Academy w obszarze przygotowania motorycznego i fizjoterapii
Stanisław Gadziński – ekspert i trener przygotowania motorycznego WSG Academy, fizjoterapeuta
